Zabah ezeniynen galhtım. Ebdest almaya pugara indim. Anam bi soğuh bi soğuh elim ayağam buydu. Sobayı yahtım, çayın suyunu ocağa goydum, ahura endim. İnağe sağdım, sığıra gatmaya çıhtım. Gelürken Anşa Bacı’yla garşulaşdum… Sede iki laf edek dedük, anam bir yanuh gohusu sardı ortaluğu. Vuu zabah sobanın fırınına pattes attıydım, pösülemeğ içün… Görüyon mu başımızaaleni. Herif aağzınaaleni söyler şindi, anam sede ikitek hışır attım vallaha soha soba nasıl yanmış geçmiş görüyonmu eyle. Barım çökelik sündürek yada un gavurah sede guru peynirnen çaydan osanduh. Bacada sergüler serilecek duruyor. Galhakta sergüyü serek. Çul, cecimde az geldi emme neydek artuh oldugu gater. Boğün akşama gurur çuldan çıhar artuh, barım çuvallıyahta değermene gönderek. Şindi ki fabrikalar eyi oluyor halbur sallahamahtan gurtulduh… Emaçer un olmuyor emme neydek artuh herkesinen bile… Ecük eve barka bahah süpürge çalah, şordan ağrı biri gelür de başımızın vayını verür… Toz tee çamduya çıhmış. Mahatların tahtası neyi bigözel silinecek… Gapıyı bacayı süpür, gübürü at…Tavuh, cücük aç onları yemle, bostana in maşalalara bi garıh su baala, derken aha öğle ohundu. Pattesli bi bulgur pilavı büşürekde yanına dal turşusu çıkarah birde katıh çalhaladuhmu yeter… Hatun emem hasteymiş bi sohum yanına gedek… Gördüğü yerde tazirler sona, sahar eder adamı… Gonu gomşunun hısım ahrabanın beyle günde yanına getmek doğasını almah ilazım… Boğün ogaysa yarın bağa… Noğoldum demiyacan nolacam diyecan… Vuuh görüyongmu başımaağleni ahaa evde ekmekde azalmış. Sırığa astuhlarımda tükenmiş heçte beyle naçar işim olmazdı. Evelden beksimet ne de yaparduh durur du kenarda… bırahtuh hepsini, aluştuk ırahatluğa, daralınca çarşudan somun istemeye, hanım olduh temelli… Emmeeee töbe yenmiyor o Goçasarın ekmaaği… Fırına getsem bir keşik goysam yarın ya da öbürgün fırını kim yahar ola ? Boğün goysalarda bi arada az kelete etsem navar… Neyse artuh bahıyımda olmadı ahşama iki kömbe yağlıyım. Gızıyollar emme neydiyim… Ekmağın arasına goymuyolar anam fırın malamat olup yağ gohuyormuş, birde moda olduh ki. Çaldınmı perdücü yağmı galurumuş daşta… Yağlıyıp götürdükten sonra kimseyi diynemem vallaha hamuru evemi gönderecekler hemi. Ekmekdan sonrada sutamıyı yaharım,dastarları neyi suya soharım iki tohaç atarım… Heç olmassa üstümüzün başımızın unu geder anam… Asbap bitmiyorki ileaan ileaan yıha dur. Abaam buga bilek mi dayanur gı? Gazanın altına iki çilpi attıngmı tüm mehle yunur çimer. İzeyir‘e bi geden olsada kil söylesek hemi. Başımıza çalmaya bi sohum kil galmamış… Ahada vahıt ahşama döndü ne büşürsekki gı. Herif tarladan gelmeden yemağini büşürmek ilazım… Ocağa bir topullu herle goyah yanınada bi yımırta erüştesi süzek. Sıracalı gişi gelürde yemek hazır olmassa fışır fışır dağlar anam herkesi… Ahşama gater elleham garılar evde yatıyor deyin mehelimsimiyor. Enük cücügünen ugraş, mal davar başıngda. Günler zatı bi sohum, na faat ahşam olmuş anamıyom, canım çıhıyor. Uşah sığır öğüneğetti mi ola? Mal eve almesse zabaha gater sohah sohah mal ara. Kötüğişi herslenür işin yoğusa diyne… Ahura eniyim de kürünlerine iki yem atıyım. Sağdurmuyolar anam yohsa gavurun malları. İneği sağıyım, sitilleri yükleniyim boğün hab Melde’de. Haftaya ben alıyımda habı yüzden bi çiğ helvası gavurah. Davarın yüzü gibi olmuyor emme neydek artuh. Aha Iramazan geliyor dahada yapamah zatı… Zöhürde nede zor oluyor bacım evelden olsa ahşamdan bişi ne yuğururduh şindi eriniyom… Bekçi emmide heç yatmıyor mu anam yattuğumuzunan galhduğumuz bir oluyor. (İBRAHİM AMCA‘YA ALLAH RAHMET EYLESİN HEPİMİZİN ÜZERİNDE ÇOK EMEGİ VAR) İşi bitürekde anam davul çalıyor nöbet vuruldu heral. Ahşam düğüne gedek… Davulcuda bir çaldı bi çaldı (duygulu) yüreğim bişti daağlandı. Eski düğünler şerbetler olacah ki bişeye bağzesin… Geçen memmedağanın şerbetine gettüydük iki gaymahlı püsküğüt yiyek hemde karson gızlara bahah dedük. Hızmet hazet eden gız nerde, şonları gelin deyin alacohh goya. Nerde şindi oyunçahlıh anam şerbetler de,düğünler de… Ne deve oynadılıyor ne gıyıköyden gelen düğüncü endürülüyor… En son Osman’ın düğününde deve oynatdılarıdı… vallaha tavatur olduydu emme arhasığalmedi…  Ahşam gızın saducunun evine gedekte iki türkü çığırah. Anam goyuyolar şindikiler bir teyip o ne gı ağlencelik…  Isdanbul‘dan gelenler temelli bozdular köyün ahleğini. Şerif Hala galhsın bi türkü çağırsın sesi geden iki garıda türküyü alsında bi gendümüze ğalek. hele Çattular çağırmadan baş yunurmu gı? Anşalı hala (ALLAH RAHMET EYLESİN) ya da Ciciş hala gelin başı bağlamadan, civalı tozağı goymadan gelin çıharmı hemi… Gediyollar alıyollar ele bağzemez bi tül şo neyse anam şonuda bişey zannediyolar. Düğüncüler temelli oyunçaklıh oldu zatı… Anam geyiyorlar donanıyollar. miltan öynükleriynen,başlarında pulluynan,ağızda yaşmah yoh, eylece çıhıyollar gişilerin içine… Önceden siynenürdük gişileri gördük mü. Abaaaam el adamı gınar o ne bürüksüz düğüncü olurmu gı? Düğünde pilavı hoşavu yedükten sona Seğirdi seğirdi ağlama diynemeye gediyoh goya… Anaaammm gelinin anası garı deme diyor gendüyü parçalıyor, garılar guyulduh birbirimize emme gelin heç oralı olmuyor (illa kusur bulunur) sevündürük olmuş elleham… neydek artuh Allah hayırlı etsin… başa ğater sevündürsün… Bi gına ahşamında az galsın bütün düğunu anadaacadım…. Yorulduh öldük bittük. . . Evaağalip yatsuluh yemeden yatulurmu gı? Ekmağe ısıdıp ,goy arasına çökeliği, peyniri ,sıh dürmecigi, iç çayıgı… Namazdan sona Haydi Allah ırahatlık versin…

Bazı kelimer söylendiği gibi yazılamadığı için hatalarımız olabilir…Türkçe karşılıklarını çeviri yapmak oldukça zor. . Yani sanırım hiç bir dilde tam karşığı harfleri bulamayız… Bu da bizim sıradışılığımız olsun… Affınıza sığınıyoruz… Büyüklerimizin masum eleştirilerini hep haklı bulmuşumdur ona değinmeye çalıştım -özellikle düğünler hakkında- ilerde kaybolan gelenek ve göreneklerimizi yaşatma çabası adına. Yazıyı 14 yaşında oğlumla (Memmet) temize çekerken biz çok eğlendik. Gelin başı (tozak, boyalı tavuk tüyü) ve köy türküsü söyleyen ablalarımızı görünce benim çocuklar “Anne kızılderelilerle bi akrabalığımız kesin vardır” demişler di… Hatta kızılderelilerin bizim köyden gittiğini düşünüyorlar. Konuşurken genelde -k- harfi yerine -g- ve -h- kullanılır. Örn. Bakalım-bahalım- Kaşık-gaşuh-… -r- harfinin önüne genelde -ı -i- harfi gelir; ıramazan irecep iremzi gibi.. Bu tür örnekleri çoğaltabiliriz…

Yazar: Ayşe Zeyrek Ecevit

Köyümüzde Sık Kullanılan Kelimeler, Deyimler ve Kelimelerin Söylenişlerinden Bazıları

Ahur – Ahır
Babadutmuyasıca – İltifat sözü
Bıldır – Önceki sene
Böğür – Böbrek
Culuh – Hindi.
Çepük – Alkış.
Çorlu – Hastalıklı
Çörüşük – Beceriksiz
Dölbent – Tülbent
Döşürüksüz – – Beceriksiz.
Düğe – Dişi sığır
Ebe – Babaanne, nine
Elebağzemez – Milletten ayrı, Marjinal (övme değilde yerme anlamında)
Ellereğalasıca – Ellerin olsun
Eme – Hala.
Emmi – Amca
Entere – Elbise
Garı – Kadın, Bayan eş
Gaşuh – Kaşık
Gavurtohumu – Ecnebi soyu
Gişi – Koca,Eş
Hindi – Başörtü.
Iramazan – Ramazan
İleaan – Leğen
İrecep – Recep
İrelüğün – Evelsi gün.
İremzi – Remzi
İrezil – Rezil
Töremiyesin – Çoğalmayasın
İşmar – Gözetme, El etme.
Keh – Uçurum
Keküç – Çekiç.
Kömüş – Manda
Köynek – Gecelik, İç çamaşır
Mahat – Sedir
Malamat – Rezil bişeye benzemez
Memmet – Mehmet
Mundarçıhacısa – Ölesice
Öynük – Önlük
Peşkir – Mendil.
Seğirtme – Koşma
Selcuk – Şımarık, Çocuksu davranan.
Sıracalı – Bulaşıcı hastalığı olan ama severken yeren bir söz
Siğnenme – Saklanma
Sitil – Kova.
Südüklüğü dutulasıca – Boşaltım sistemi bozulasıca
Tohlu – Erkek kuzu.
Tuman – Don
Uşah Devşek – Çoluk çocuk
Yağarnı – Sırt
Yaşar – Erkek dana

[show_avatar email=9 align=right user_link=authorpage show_name=true]